Türk Mevzuatı Açısından Kitlesel Fonlama

Uygulamada hediye bazlı ve hisse bazlı olarak iki şekilde kitlesel fonlama yapılabildiğini ifade edebiliriz. 2009 yılında Kanada’da başlayan kanunlaşma süreci, Türkiye’de de SPK’da yapılan değişiklerle getirildi. Ancak Türkiye’de ikincil mevzuatla sürecin gelişmesi beklenmektedir ve bu hususta 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikler 5 Aralık 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak Sermaye Piyasası Kurulu, ikincil düzenlemeler ve değişikliklerin yapılması için yetkilendirilmiştir.

Kitlesel Fonlama, bireysel yatırımcıların sosyal medya ve internet yoluyla küçük miktarlarda işletmelere / projelere fon sağlama veya bağışlama yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Yeni iş fikirleri olan veya finansmana erişmesi zor olan ve özellikle teknolojik girişimleri desteklemek için ortaya konmuş bir finansman modelidir.

İlgili kanunda ise Kitle Fonlaması, bir projenin veya girişim şirketinin ihtiyaç duyduğu fonu sağlamak amacıyla Kurul tarafından belirlenen esaslar dâhilinde bu Kanunun yatırımcı tazminine ilişkin hükümlerine tabi olmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplaması olarak tanımlanmıştır. TTK’nın “Halktan para toplamak” başlıklı 552 maddesi ise; Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir şirket kurmak veya şirketin sermayesini artırmak amacıyla yahut vaadiyle halka her türlü yoldan çağrıda bulunularak para toplanmasını yasaklamış ve bunun 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı 562. Maddede ifade edilmiştir.

TTK, Sermaye Piyasası Mevzuatı hükümleri saklı kalmak kaydıyla Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu yasağa ilişkin istisnaları düzenlemesine imkân tanır. Kanunun yürürlüğe girmesiyle Sermaye Piyasası Kanunu değiştirilmiş ve para toplamanın yasaklanması için kitle fonlaması istisna oluşturmuştur. İlgili kanun değişikliğinde “halka açık ortaklık” tanımlaması değiştirilerek, kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar hariç olmak üzere denilmiş ve kitle fonlaması ile para toplayamlar halka açık ortaklıkların yükümlülüklerinden ari tutulmuştur.

Kitle fonlama platformları, kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren kuruluşlardır. Kitle fonlama platformlarının kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Kuruldan izin alınması zorunludur. Bu platformların kuruluşlarına, ortaklarına, pay devirlerine, çalışanlarına, her bir fon sağlayıcısı tarafından yatırılabilecek veya proje sahipleri ile girişim şirketleri tarafından toplanabilecek paranın azami limitine ve faaliyetleri sırasında uymaları gereken diğer ilke ve esaslar ile toplanan fonların ilan edilen amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü ve denetimine ilişkin esaslar Kurul tarafından belirlenir.

Elektronik bir kitle fonlama platformunun kurulması, bu şekilde fon sağlamanın bir önkoşulu olup, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) kesin olarak onayı gerekmektedir. Ayrıca, ikincil düzenlemede kitle fonlama platformu tarafından bir yatırım komitesi kurulması şartının düzenlenmesi beklenmektedir. Bir yandan, fon kaynaklarının kamuya açık şirketlerin ve ihraççıların yükümlülüklerine tabi olmayacağından, yukarıda bahsedildiği gibi kamudan para toplarken, bir izahname veya ihraççı belgesi hazırlamak gerekli olmayacaktır ve hatta aynı sebeple hissedarların sayısı 500’ü aşsa dahi girişimci şirket halka arz edilmeyecektir.

Kitle fonlama platformlarının temelleri, hisse devir koşulları ve yatırımcının yapabileceği maksimum yatırım bilgileri, girişimci firma tarafından alınabilecek maksimum yatırım tutarı, yatırımcıların haklarına ilişkin düzenlemeler için çıkarılacak ikincil mevzuat beklenmektedir.