(Flip-Up) Şirketinizi Yurtdışına Taşıma Süreci

Flip-up süreci en basit anlatımla Türk işletmemizi Türkiye’den ABD’ne taşımayı ifade etmektedir. Bu isteğin birçok sebebi olabilir. Şöyle ki; düşük vergi, müşteri/yatırımcılara ulaşma kolaylığı, start-up’ın hedef kitlesinin yoğunlukla Amerikan pazarında olması vb. bu sebeplerden akla ilk gelenleridir. Flip-up sürecinin nasıl işlediği konusuna gelecek olursak, bunun için bazı yöntemler vardır. Kullanılan en revaçta yöntem ise, Türk işletmedeki yatırımcıların hisselerini ABD’deki start-up’ın hisseleri ile değişimidir. Hisse değişiminin anlamı şudur: Türkiye’de var olan start-up’taki hissedarlar ellerindeki hisseleri ABD’de kurulan şirkete teklif eder ve karşılığında ABD’de kurulan şirkette aynı şekilde hisse sahibi olur. Bu işlemin sonucunda, kısaca ABD’de kurulmuş şirket Türkiye’deki şirketin hisselerinin tamamını devralarak şirketi devralmış olur. Türk Şirketler Hukuku’ndan da aşina olduğumuz hakim teşebbüs ilişkisi gündeme gelir. Yani, ABD’deki şirket hakim şirket, Türkiye’deki şirket yavru şirket haline gelir. Burada unutulmaması gereken kilit nokta ise, Türk Şirketler Hukuku’na göre Türk şirket ve pay sahipleri arasında yapılan sözleşmeler sona erdirilip ABD’deki şirket ile pay sahipleri arasında ABD’de tabi olunan Şirketler Hukukuna göre sözleşmeyi dizayn edilmelisidir ancak Türk Hukuku’na göre yapılmış sözleşmedeki noktalar isteğe bağlı olarak ABD hukukunun elverdiği ölçüde korunabileceği saklı tutulmalıdır. Flip-up’taki avantaj şudur: Bu işleme ABD’de şirket kurarak başlanır ve bu şirketi kurmak için  ABD vatandaşı olmaya, ABD’de yerleşik bir adresin bulunmasına, çalışma iznine ihtiyaç yoktur. Fakat ABD’de şirket kurmak ABD vatandaşı olmak demek değildir, sadece bunun için gerekli işlemler bakımından avantaj sağlayabilir. Burada değinilmesi gereken en önemli nokta şudur: ABD’de kurulan şirkette bir Türkiye vatandaşı olarak YK üyesi olunabilir ancak çalışma izni olmadan çalışmak buna bağlı olarak da maaş almak mümkün değildir, huzur hakkı ve pay sahibi olarak kar payı almak saklıdır ve bu gelire bağlı olarak vergi ödenmesi gündeme gelir. Ancak ABD’de çalışma izni olmadığı için maaş alamamak Türkiye’deki yavru grup şirketinde çalışılıp maaş alınamayacağı anlamına gelmez.

Ek bir bilgi olarak ise, kurulan şirketler Türkiye’de Limited Şirket olarak bilinen ABD’ de ise karşılığı LLC olan şirket tipidir ve eyalet bakımından en çok tercih edilen eyalet Delaware’dir.  LLC tipinin tercih edilme sebebi, vergisel avantajlarla birlikte Türkiye de Anonim ve Limited şirketlerde genel olarak rastlanılan şirketin borçlarından ortakların kişisel varlıklarıyla sorumlu olmaması ilkesidir. Delaware’in girişimciler tarafından ilgi odağı olmasının sebebi için eyaletin Şirketler Hukuku bakımından gelişmişliği örnek gösterilebilir.

Ek bir avantaj olarak, bazı ABD kurumsal yatırımcılarının yabancı şirketlerden menkul kıymet almaları yasak olabilir ve flip-up sayesinde girişimciler bu yatırımcılardan da yararlanabilir.

Flip-up sürecinin dezavantajlı hale gelebileceği bazı durumlar da olabilir. Örneğin, “unflip” süreci oldukça zor ve masraflıdır. Unflip sürecinin anlamı ise en basit hali ile tekrardan eski hale dönüştür. Buna yol açmamak adına flip-up sürecini yönetmek için girişimcilerin yatırımcıların iyi bir piyasa araştırması yaparak kendilerine flip-up için en uygun yeri bulmaları önemlidir. Flip-up sadece ABD’de olmak zorunda değildir, Lizbon (Portekiz), Budapeşte (Macaristan) ve Shenzen (Çin)  de bu bakımdan önemli merkezler olarak örnek gösterilebilir. Hatta blokzinciri temelli startuplar için pasifik ada ülkeleri gündeme gelebilmektedir. Bu bakımdan değerlendirmeyi doğru yapmak ve danışmanlık almak önemlidir. Ayrıca, girişimcilerin yatırım alma sürecinde sözleşmeleri imzalı olarak ya da taahütname olarak alması danışmanlar tarafından önerilir. Girişimciler flip-up’a geçmeye karar verdikleri noktada ellerinde var olan start-up’ın marka, patent, telif gibi fikri varlıklarını geliştirmeye yönelik stratejilerini dizayn etmeleri önemlidir. Uzmanlar tarafından önerilen, fikri hakları Türk yavru şirkette saklı tutup ABD’deki şirket ile lisans sözleşmesi yapmaktır. Ayrıca unutulmamalıdır ki, Türk şirket eğer üçüncü kişilerle yaptığı anlaşmalarda sözleşmede kontrol veya yeniden yapılandırma konusunda fesih klozuna müsaade ettiyse bu flip-up süreci sözleşmeyi ihlal edeceği için Türk şirketin cezai şart ödemesi söz konusu olabilmektedir.