Enerji Piyasasına Alternatif Bir Yaklaşım: Enerji Kooperatifleri
Giriş
Yirminci yüzyıldan itibaren, azalan enerji kaynaklarından kaynaklanan enerji fiyatlarındaki artış ve bunların olumsuz etkileri ortadan kaldırma fikri;
• alternatif enerji kaynaklarını araştırmayı ve
• çevreye zarar vermeyen yenilenebilir enerji kullanmayı gerekli kıldı.
Ve bu yaklaşım aynı zamanda yeni bir model olan “Enerji Kooperatifleri” nin yolunu açtı.
Kooperatiflerin Kısa Özeti
Kooperatifler işbirliğine dayalı ekonomik faaliyetler olarak tanımlanır. Buradaki modelde, üyeler, ekonomik, sosyal ve çevresel ihtiyaçların ortak amacına ulaşmak için demokratik kurallarla yönetilen bağımsız bir örgüt kurarlar.
Kooperatiflerin ilkeleri çerçevesinde, tüm bireylerin bu kuruma herhangi bir ayrım yapılmaksızın girmesi esastır ve her üyenin kooperatifin seçimlerinde politika belirleme ve karar alma sürecine katılan ortaklar tarafından demokratik olarak yönetilen oyları vardır. Kooperatif tarafından alınan kararlar, üyelerinin çeşitli ihtiyaç ve beklentilerini karşılamak için belirli ilke ve değerler tarafından yönlendirilen kararlardır. Üyeler, öz sermaye oranına eşit olarak katılırlar. Özerk ve bağımsız bir kuruluş olan kooperatif, üyelerine eğitim ve öğretim hizmetleri sunar ve ortak işbirlikleri ve ortaklar tarafından onaylanan politikalar sayesinde toplumun sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunur.
Kooperatiflerin Önemi: Enerji Piyasası
Kurumsal yapı anlamında demokratik bir örgüt niteliği taşıyan enerji kooperatifleri, sona ermek için önemli bir araçtır. Artan rekabetin etkisinin yanı sıra, kaynakların dağıtımına olumlu katkıda bulunma yeteneği de vardır.
Kooperatifin amacı;
• yerel olarak ihtiyaç duyulan hizmetleri sağlamak
• istihdam yaratmak
• yoksullukla mücadele etmek
• çevrenin korunmasını sağlamak, ilgili yatırımlara katkıda bulunmaktır
Ayrıca, tüm bunları yaparak, ekonominin yükselmesi ve sürdürülebilir kalkınmanın temelini oluşturur, böylece toplum ve ekonomi seviyesi ileri düzeydedir. Örnek vermek gerekirse, Danimarka’da rüzgar enerjisi kapasitesinin yaklaşık% 23’ü enerji kooperatiflerine aittir ve kabaca 150.000 aile rüzgar enerjisi kooperatiflerine üyedir.
Enerji kooperatifleri,
• sürdürülebilir enerji arzı için gerekli olan uzun vadeli yatırımların yapılması.
• zahmetli enerji projelerinin uygulanması.
• enerji arzı temini enerji üretimini ve dağıtımını kolaylaştırmak.
Yüksek yatırım maliyetleri ve piyasadaki düşük enerji fiyatları nedeniyle, özel sektör yatırımcıları, enerji piyasasına karlı olmadığı gerekçesiyle yatırım yapmaktan kaçınmakta, bu nedenle enerji kooperatifleri aracılığıyla tedarik sorununun üstesinden gelinebilmektedir. Enerji kooperatifleri, yerel veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği yaparak sorunların çözümünde de etkili olabilir. Diğer avantajlar hesap verebilirlik ve kırsal çeşitliliği içerir.
Türk Hukuk Sisteminde Kooperatifler
Enerji kooperatiflerinin sayısı tüm dünyada artmasına rağmen, Türkiye’de kooperatif sistemi istisnasız bir şekilde ilerlememektedir. Ancak, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifleri Genel Müdürlüğü 2012-2016 Kooperatif Stratejisi ve Eylem Planı’nda belirtildiği gibi ülkemizde enerji kooperatifleri kurulmasının istendiği ve çalışmaların başladığı belirtildi. Bununla birlikte, sistemin geliştirilmesi üzerine, sürdürülebilir enerji temini için önemli ve gerekli olan destek mekanizmasının önemi, özel bir endişe konusudur. Danimarka’da, örneğin, enerji kooperatifi;
• doğrudan kamu veya yerel otorite desteği
• finansal destek,
• banka kredisi,
vergisiz yatırım fırsatları.
Sonuç
Ülkemizdeki enerji kooperatifleri için yasal altyapı açıkça ve derhal düzenlenmeli ve bireyler güçlü destek mekanizmaları aracılığıyla bir enerji kooperatifi kurmaya teşvik edilmelidir.