Doğal Gaz Piyasasında Lisans Türleri

Doğal Gaz piyasa’sında aktif olmak isteyen tüzel kişiler anonim veya limited şirket olarak kurulmalıdır ve tüm hisseleri nama yazılı olmalıdır. Kurul, genellikle lisans başvurusundaki değerlendirmesi sırasında aşağıdaki hususları dikkate alır:

1. İlgili yasada öngörülen amaçlara uygunluk,
2. Tüketici haklarının korunmasına ve rekabet ve pazarın gelişimine etkisi,
3. Mali güç ve tüzel kişiliğin kaynakları ve / veya ortakları,
4. Varsa, başvuru sahibi tüzel kişiliğe ve / veya ortaklarına ait iç ve dış pazarlardaki deneyim ve performansları.

1. İthalat Lisansı

İthalat şirketleri, toptan satış şirketlerine, serbest tüketicilere veya ihracatçı şirketlere satmak veya doğrudan ihracat yapmak amacıyla LNG veya gaz halinde doğal gaz ithalatı faaliyetini yürütür; ve girdikleri her ithalat düzenlemesi için ayrı bir lisans alma zorunluluğu vardır.

İthalat şirketleri üretim, toptan satış yapan ve ithalat şirketlerinden doğal gaz satın alabilir; ve satış sözleşmeleriyle, yerel alım yoluyla ithal ettikleri veya elde ettikleri doğal gazın, toptan satış, ihracat, dağıtım, iletim ve satış şirketlerine ve CNG dağıtımına serbest tüketicilere yurtiçinde aktarılması; ve ihracat lisanslarını almaları şartıyla ihracını yapabilirler.

Başvuruları ile birlikte herhangi bir ön anlaşma veya istemde bulunacaklarını beyan eden ithalatçı şirketler, beş yıl içinde, her takvim yılında ithal edilecek olan doğal gaz miktarının yüzde 10’unu yerel olarak depolamak için depolama kapasitesi sunmak zorundadır. Kurum’a, lisanslı depolama şirketleriyle bu amaçla kira sözleşmeleri imzalanmıştır. Bu sürenin sonunda ülkedeki depolama tesisleri hala yetersizse, söz konusu süre bir Kurul kararı ile iki yıla kadar uzatılabilir.

İthalat Lisansları, ithalat sözleşmesinin süresi 10 yıldan 30 yıla kadar olan süre boyunca verilecek ve sürenin sona ermesi durumunda sözleşmeyi yenileyerek uzatılabilir.

2. İhracat Lisansı

İthal edilmiş veya yurt içinde üretilen doğal gazı ihraç etmek isteyen tüzel kişiler, ihracat lisansını Kuruldan alacaktır. Ruhsat alacak şirketler, aşağıdaki belirtilen şartları yerine getirir:
1. Yeterli teknik bilginin ve ekonomik gücün olduğunun kanıtı,
2. Doğal gazın hangi ülkeye ihraç edildiğine veya hangi yolla sevk edildiğine dair bildirim,
3. Sistemin çalışmasını ve ülkenin ihtiyaçlarını sekteye uğratmadığına dair garanti verilmesi, aksi takdirde ortaya çıkan zarar ve zarara yol açmış ve sistem güvenliğinin ihlali durumunda tazminat ödenmesi ve zorunlu bir sigorta yaptırılması durumunda ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, transit hatları yöneten iletim şirketleri garanti süresi için muaftır.
Yeni taslak kanun uyarınca, bakanlığın görüşünü almak bu lisans türü için zorunlu hale gelecektir.

3. İletim Lisansı

Gaz boru hattı ağı veya sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) taşıma araçları ile gaz iletimi yapan şirketler bir iletim lisansı alırlar. Sistemin doğal gaz akışını ve işletmesini sağlamak için gereken düzenlemelerin ve diğer tüm hizmetlerin performansından kendi bölümünden sorumludur. Ek olarak, lisans sahibinin sorumluluğu altındaki hatlardan doğal gazın güvenli, etkin ve uygun maliyetli bir şekilde aktarılmasını sağlayacak tüm önlemleri almak ve ilgili mevzuatta öngörülen diğer tüm işlemleri yapmakla yükümlü olması; ve belirtilen standartlara uygun olarak iletim sisteminin planlanması, tasarımı, yapımı ve işletilmesinden kendi sorumluluğundadır. İletim şirketi, yatırımları sırasında transit doğal gaz ile ilgili iletim uygulamalarını da dikkate alacaktır. Bu şekilde hazırlanan yatırım programı, diğer gerekli onayların alınmasından sonra en geç 30 gün içerisinde Kuruma onay için sunulur.

4. Depolama Lisansı

Günlük ve mevsimsel değişimleri karşılamak ve doğal gaz arzının azalması veya kesilmesinden kaynaklanan açığı ortadan kaldırmak için depolamayı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) veya gaz olarak yapan şirkete depolama şirketi denir. Ancak, yeni yasa tasarısında mevsimsel değişiklikler gibi nedenler kaldırılmış ve bir amaç sunmadan lisans başvurusu yapılma yolu açılmıştır. Lisans alan, yer altı ve yer üstü depolama tesislerinin ve LNG tesislerinin planlanması, tasarlanması, inşaatı ve işletilmesinden sorumludur.

Depolama şirketine yapılan isteklerin reddedilmesi durumunda, Kurumun durum hakkında sistem tarafından bilgilendirilmesi ve Kurumun, depolama şirketinin yayınlanmış ilkelerinin ve prosedürlerinin ihlali ile ilgili tanımlanması ve lisans koşullarının tespiti durumunda, yetkili, depolama şirketini, İstenilen servis. Bu tür bir ihlal nedeniyle, yasada belirtilen cezai yaptırımlar uygulanacaktır.

Depolama tesislerinin iletim ve dağıtım sistemleri ile bağlantısı, taraflar arasında yapılan bir anlaşma ile gerçekleştirilecektir. Lisans Alan kendi sistemindeki işletme, bakım, güvenlik, denge ve doğal gaz arz güvenliğinden sorumludur. Birbiriyle doğrudan bağlantısı olmayan ve fiziksel bütünlüğü olmayan yerlerde bulunan tüm depolama tesisleri için ayrı lisanslar alınacaktır.

5. Toptan Satış Lisansı

Toptan satış yapan ülke, ihracatçı şirketlere, uygun müşterilere, CNG dağıtım, iletim ve satış şirketlerine, ithalatçı şirketlere, dağıtım şirketlerine ve ülke genelindeki toptan satış şirketlerine satın alınan doğal gazı satabilir. Hiçbir toptan satış firması, her yıl Ocak ayında, Kurum tarafından cari yıl için belirlenen ve ilan edilen tahmini yıllık ulusal tüketimin yüzde yirmi üzerindeki miktarlarda doğal gaz satmayacaktır. Dağıtım şirketlerine doğal gaz satıyorsa, lisans sahibine, gerekli depolama kapasitesini sağlamak için lisansın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl süre verilir. Türkiye’de depolama tesislerinin kapasitesinin gerekli seviyeye ulaşmadığı durumlarda Kurul bu süreyi uzatabilir.

Yeni yasa tasarısına göre, lisans sahibi tüzel kişiler dağıtım şirketleri ile yapılan satış anlaşmaları sırasında doğal gaz arzı sağlamayı garanti edeceklerdir. Uygun tüketicilere satış durumunda, gazı mevsimsel, günlük ve saatlik esneklik sınırları dahilinde sağlamak zorundadırlar.

6. Dağıtım Lisansı

Bölgesel doğal gaz boru hattı ağı ile doğal gaz sağlayan ve perakende satışını yapan tüzel kişiler dağıtım lisansı alacaktır. Dağıtım şirketleri dağıtım ağının planlaması, tasarımı, yapımı, genişletilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Dağıtım şirketleri, kendi alanlarında uygun olmayan ve uygun tüketicilerin dağıtım ağına erişmesini ve bu tür tüketicilere doğal gazın satılması ve verilmesiyle ilgili hizmetler sunmasını sağlamalıdır.

Her dağıtım şirketi, yalnızca ülke içindeki iki şehir için lisans alabilir. Bununla birlikte, bu sayı, kentlerin gelişme düzeyi, tüketim düzeyi ve kullanıcı sayısı gibi kriterlere dayanarak, bir Kurul kararıyla arttırılabilir. Kurul, bir şehri nüfus yoğunluğuna bağlı olarak birden fazla dağıtım alanına bölebilir ve her alan için ayrı bir teklif verebilir.

Yeni taslak kanuna göre, lisans dağıtım şirketi, yatırım yapmak zorunda kalmadan bölge belediyesini veya ilgili belediye şirketini% 10’luk paya sahip bir ortak olarak davet etmekle yükümlüdür.

7. Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) Lisansı

Kuyu başında, ulusal iletim şebekesinden veya şehir dağıtım sisteminden doğal gaz alımı ve sıkıştırılması, basınçlı kapların doldurulması ve satışı ile uğraşan herhangi bir tüzel kişilik; şehirler arasında özel araçlar vasıtasıyla sıkıştırılmış doğal gaz iletimi; İletim ağının ulaşamadığı yerlerdeki baskısını azaltarak satışı, söz konusu faaliyetlerin her biri için Kurul’dan ayrı bir içerik içeren bir CNG lisansı alacaktır.

CNG lisansları, ilgili lisanslarının içeriğine dayanarak, ülke genelinde, şehirler arasında özel araçlar aracılığıyla basınçlı kaplarda doldurulmuş sıkıştırılmış doğal gazın taşınması, doğal gazın satılması, basınçlı kaplarda doldurulmuş sıkıştırılmış doğal gazın taşınması gibi işlemleri yapabilir. ve iletim veya dağıtım şebekesinin ulaşmadığı yerlerde basıncını azaltarak sıkıştırılmış doğal gaz satışı. CNG lisansı, CNG dolum, yükleme ve boşaltma tesislerinin planlanması, tasarımı, yapımı, satın alımı ve işletmesinden sorumludur. CNG lisans sahiplerinin CNG tesislerinde yaptığı faaliyetler depolama faaliyeti sayılmaz.