Çalışanın Rekabet Etmeme Sözleşmesi

Giriş

Çalışanlardan, işyerinde edindikleri bilgiler ve sırlar nedeniyle işlerini bıraktıktan sonra belirli bir süre boyunca aynı iş kolunda doğrudan veya dolaylı bir işyeri kurmaması istenebilir.

Bilindiği üzere, çalışan, şirketin çeşitli belgeleri, projeleri, bilgisayar programları, şifreleri, müşteri portföyü, işinin gereği olarak fiyat politikası, işveren kaybı gibi ticari ve operasyonel sırlarının farkında olabilir. Bu tarz durumlarla karşılaşmak istemeyen işveren, işçinin işinden ayrılırsa yeni işyerleriyle ilgili bazı kısıtlamalar talep edebilecek ve bunu yazılı bir taahhütle bağlayabilecektir.

Çalışanın Rekabet Etmeme Sözleşmesi olarak adlandırılan bu taahhüdün ilkeleri ve şartları, 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 444-447 sayılı maddelerinde düzenlenmiştir ve eşitlik temelinde . işverenin ticari çıkarları ve işçinin çalışma özgürlüğü arasında çok hassas bir denge kurulması amaçlanmaktadır.

Rekabet Etmeme Koşulları

Yukarıda belirtilen kanunun 444. Maddesi şu hükmü içermektedir. ” Fiil ehliyetine sahip olan işçi, işverene karşı, sözleşmenin sona ermesinden sonra herhangi bir biçimde onunla rekabet etmekten, özellikle kendi hesabına rakip bir işletme açmaktan, başka bir rakip işletmede çalışmaktan veya bunların dışında, rakip işletmeyle başka türden bir menfaat ilişkisine girişmekten kaçınmayı yazılı olarak üstlenebilir. ”

Bu tanıma göre, sözleşmenin geçerli olması için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekir.
• İşçi, fiil ehliyetine sahip olmalı ve herhangi bir yasal kısıtlamaya tabi olmamalıdır.
• Sözleşme yazılı olmalı; Böylece, çalışan yaptığı taahhütlerin tamamen farkında olacaktır.
• Sözleşmenin amacı, işverenin kendi rakiplerinden kendi ticari sırlarının kullanılmasını önlemek olduğundan, her şeyden önce, rekabet etmekten yasaklanan işçilerin bu sırlara ulaşabilecek mevkide olmaları gerekmektedir.
• Ek olarak, bu bilgilerin kullanılması işverenin ciddi bir zarar görmesine neden olacaktır.

Rekabet Etmeyen Anlaşmalara İlişkin Kısıtlamalar

İşbu Yasanın 445. maddesine göre; “Rekabet yasağı, işçinin ekonomik geleceğini hakkaniyete aykırı olarak tehlikeye düşürecek biçimde yer, zaman ve işlerin türü bakımından uygun olmayan sınırlamalar içeremez ve süresi, özel durum ve koşullar dışında iki yılı aşamaz.

• Yer kısıtlaması:

Rekabet yasağının geçerli olacağı yer ve coğrafi alan açıkça belirtilmelidir. Genel bir kural olarak, yer sınırlaması önceki işverenin faaliyet alanının ötesine geçemez.

• Zaman sınırlaması:

Özel durumlar dışında, bu sözleşmeler 2 yılı aşamaz. İşi bıraktıktan sonraki 2 yıl içerisinde, işçinin rekabet yasağı sona erecektir.

• İş türü açısından sınırlama:

Sınırlama, işverenin faaliyet alanını aşamaz.

• Hakimin yetkisinin sınırlandırılması:

Hakim, tüm koşulları ve somut durumu bağımsız bir şekilde değerlendirerek ve işvereni dikkate alarak, kapsamı veya süresi bakımından aşırı rekabet yasağını sınırlayabilir.

Rekabet Etmeme ile Uyumsuzluk

Rekabet etmeme sözleşmesine aykırı davranan işçi, sonuç olarak işverenin uğradığı tüm zararları tazmin etmek zorundadır. Yasağın ihlali cezai şartlara tabi değilse ve sözleşmede başka bir hüküm bulunmuyorsa, rekabetin yasaklanmasından kaynaklanan borcu tazmin eder. Ayrıca cezai şart belirlenmiş olsa bile yine de bu miktarı aşan zararı tazmin etmek zorunda kalabilir. İşveren, cezai şart ve ek zararların ödenmesi dışında bu hakkı saklı tuttuğunu açıkça belirtmiş olması kaydıyla, işçinin hukuka aykırı davranışlarının sona erdirilmesini talep edebilir.

Rekabet Yasağının Sonlandırılması

Rekabet yasağı aşağıdaki durumlarda sona erecek.

• Süre: Yukarıda da belirtildiği gibi, sözleşmeler belirli bir süre hariç olmak üzere bir süre için sınırlıdır, bu süre iki yılı geçemez.
• Faydanın Kalmaması: İşverenin rekabet yasağını korumada gerçek bir faydası yoksa, sözleşmenin feshi gerekir. Rekabet yasağı, iş sözleşmesi işveren tarafından işverene atfedilebilecek bir sebeple veya haklı bir sebep olmadan sona erdiğinde sona erecektir.

Rekabet Yasağı Sözleşmesi’nin Formatı

Kurallarda resmi olarak belirtilmemesine rağmen, aşağıdaki başlıkların asgari olarak içerdiği sözleşmenin geçerliliği için önemlidir:

• İşverenin Adı (veya Şirket Adı)
• Sözleşmenin Amacı ve Konusu
• İşçinin Yükümlülüğü
• İşveren Hakları
• Yetkili Mahkeme
• Yürürlük Tarihi
• Sözleşme tarihi