Avrupa Yeşil Mutabakatı ile Türkiye’de Değişiklik Yapılan Sektörel Düzenlemeler

İklim değişikliği ile mücadele ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması amacı, Avrupa Birliği tarafından açıklanan Avrupa Yeşil Mutabakatı ile hız kazanmıştır.

AB Yeşil Mutabakat ile 2050 yılında iklim-nötr ilk kıta olmayı hedeflemektedir.

AB bu hedefe ulaşmak için yeni bir büyüme stratejisi benimsemiş ve tüm politikalarını iklim değişikliği ekseninde yeniden şekillendireceğini açıklamıştır.

Sanayiden, finansmana, enerjiden ulaştırmaya ve tarıma uzanan bir dizi alanda AB politikalarında kapsamlı değişiklikler öngören Yeşil Mutabakat, Tek Pazar’ın tesisinden bu yana AB’nin en büyük girişimidir.

Yapılan açıklamalara göre, raporlama yükümlülüğü getiren geçiş dönemi 1 Ekim 2023 tarihinde başlayacaktır.

Demir çelik, alüminyum, elektrik, gübre, çimento ve hidrojen sektörlerinde ve açıklanacak alt ürün gruplarında başlayacak SKDM uygulamasının, 2030 yılına kadar Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamındaki diğer sektörlere teşmil edilmesine yönelik olarak Avrupa Komisyonu tarafından değerlendirme çalışmaları yapılması öngörülmektedir.

Bu kapsamda, geçiş döneminde toplanacak verilere göre mali yükümlülükler başlamadan önce yapılacak tüm ikincil düzenlemelerle uygulamanın detaylarının belirlenmesi hedeflenmektedir.

SKDM kapsamında 2026 yılında mali yükümlülüklerin uygulanmaya başlanması öngörülmektedir.

Eylem Planında, AB’nin politika öncelikleri doğrultusunda,

(1) sınırda karbon düzenlemeleri,

(2) yeşil ve döngüsel bir ekonomi,

(3) yeşil finansman,

(4) temiz, ekonomik ve güvenli enerji arzı,

(5) sürdürülebilir tarım,

(6) sürdürülebilir akıllı ulaşım,

(7) iklim değişikliği ile mücadele,

(8) diplomasi,

(9) Bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri,

Başlıkları altında belirlenen hedeflere ulaşılması amacıyla hayata geçirilecek 81 eyleme yer verilmektedir.

Çalışma Grubu, Eylem Planı hedeflerinin gerçekleşmesini ve eylemlerin güncel gelişmelere uyumunu sağlamak üzere Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda faaliyetlerini sürdürmektedir.

2021/15 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, Çalışma Grubuna yardımcı olmak maksadıyla ihtisas çalışma grupları oluşturulabileceğini düzenlemektedir.

Bu çerçevede:

1-AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması,

2-Ulusal Karbon Fiyatlandırma,

3-Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı,

4-Çelik, Alüminyum,

5-Çimento,

6-Tekstil ve Konfeksiyon,

7-İnşaat Sektörleri, Yeşil Finansman,

8-AB Projelerinin Finansmanı,

9-Temiz Enerji, Sürdürülebilir Tarım,

10-Sürdürülebilir Akıllı Hareketlilik,

11-Teknolojik Dönüşüm/Gelişim,

12-Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim Eylem Planı,

13-Sürdürülebilir Nihai Tüketim,

14-Sıfır Kirlilik Eylemi,

16-Adil Geçiş Politikaları

17-Eğitim-Öğretimde Yeşil Dönüşüm

18-Sürdürülebilir Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuat Uyumu olmak üzere 20 adet İhtisas Çalışma Grubu oluşturulmuştur.

Bu çalışma gruplarından AB Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, Sürdürülebilir Nihai Tüketim, Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü, İnşaat Sektörü ve Sürdürülebilir Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuat Uyumu İhtisas Çalışma Gruplarının koordinatörlüğü Ticaret Bakanlığı tarafından üstlenilmiştir.

Diğer Çalışma Gruplarının koordinatörlüğü ilgili kurumlar tarafından yürütülmekte olup; bu kurumlarca yapılan çalışmalar Çalışma Grubunun sekretaryası görev kapsamında Ticaret Bakanlığına raporlanmaktadır.

Avrupa Yeşil mutabakatı, pek çok alanda kapsamlı değişiklikler getiren yeşil dönüşüm süreci çok ciddi finansman ihtiyacı gerektirmektedir.

Yeşil Mutabakat Eylem Planı kapsamında, ilgili tüm kurumlar tarafından gerekli finansmanın sağlanmasına yönelik çalışmalara devam edilmektedir.

Yeşil dönüşümde finansmanın öneminin bilincinde olarak, AB’nin, aday ülke ve Gümrük Birliği ortağı olan Türkiye’ye, finansman mekanizmalarına ve projelerine erişim sağlamasına yönelik girişimlerde bulunulmaktadır.